مسجد النبى صلى الله عليه و آله

مسجد النبى صلى الله عليه و آله

نخستين اقدام رسول خدا در مدينه منوره ساختن مسجد بود. پيش از آن، در قبا نيز مسجدى به دست آن حضرت و اصحاب بزرگوارشان ساخته شد كه چنين اقدامى نشان از اهميت نقش مسجد در اسلام دارد.

مسجد النبى صلى الله عليه و آله

شريف ترين مسجد پس از مسجد الحرام، مسجد النبى است كه در مدينه منوّره واقع شده است. رسول خدا صلى الله عليه و آله درباره نماز خواندن در اين مسجد فرمود:

«صَلَاةٌ فِي مَسْجِدِي هَذَا تَعْدِلُ عِنْدَ اللَّهِ عَشَرَةَ آلافِ صَلَاةٍ فِي غَيْرِهِ مِنَ الْمَسَاجِدِ إِلَّا الْمَسْجِدَ الْحَرَامَ فَإِنَّ الصَّلَاةَ فِيهِ تَعْدِلُ مِائَةَ أَلْفِ صَلَاةٍ».

«نماز در مسجد من نزد خداوند، برابر با ده هزار نماز در مساجد ديگر است، جز مسجد الحرام، كه نماز در آن برابر با صد هزار نماز است.»

مسجد النبى صلى الله عليه و آله در بناى نخستين

بيشتر مورّخان معتقدند كه مساحت مسجد در آغاز، حدود 1060 متر مربّع بوده است. (يعنى 70 ذراع طول و 63 ذراع عرض) امّا پس از بازگشت رسول خدا صلى الله عليه و آله از غزوه خيبر در سال 7 ه. ق، به دليل افزايش تعداد مسلمانان، به مساحت مسجد افزوده شد و طول و عرض آن هر يك، به حدود يكصد ذراع افزايش يافت و مساحت آن به 2475 متر مربّع رسيد و در نتيجه مسجد به شكل مربّع در آمد.

مسجد النبى صلى الله عليه و آله در توسعه وليد بن عبدالملك

وليد در سالهاى (88- 91 ه. ق.) 2369 متر مربّع به مساحت مسجد افزود و مساحت آن به 6440 متر مربّع رسيد.

افزوده هاى دوره سعودى در مسجد النبى صلى الله عليه و آله

پس از روى كار آمدن سعوديان، در توسعه اوّل سال (1372 ه. ق.) 6024 متر مربّع به مساحت مسجد افزوده شد و مساحت كلّ مسجد را به 16327 متر رسيد. در توسعه دوّم كه از سال 1405 ه. ق. آغاز شد. 82000 متر مربع ديگر به مساحت مسجد افزوده شد و مساحت آن به 98500 متر مربع رسيد كه بيش از 167000 نمازگزار را در خود جاى مى دهد.

گفتنى است كه با توسعه اطراف حرم هزاران

بخش هاى مختلف مسجد النبى صلى الله عليه و آله

منبر:

يكى از مكانهاى مقدّس در مسجد، محلّ منبر رسول خدا صلى الله عليه و آله است. در روايات آمده است كه پيامبر در آغاز با تكيه بر درخت خرما، به ايراد خطبه مى پرداخت، يكى از اصحاب پيشنهاد ساختن منبرى را داد تا رسول خدا صلى الله عليه و آله روى آن بنشيند تا هم مردم او را ببينند و هم آن حضرت از ايستادن خسته نشود. اين منبر داراى سه پلّه بوده است. منبر رسول خدا صلى الله عليه و آله هشت بار نوسازى شده هر بار در جاى پيشين خود قرار داده شده است.

محراب:

محراب در محلّى ساخته شده است كه رسول خدا صلى الله عليه و آله در آنجا نماز مى گزارد. و در اينكه محلّ نماز آن حضرت همين محراب فعلى است ترديدى نيست. زمانى كه وليد دستور توسعه مسجد را داد و عمر بن عبدالعزيز آن را اجرا كرد، بر جايگاه نماز رسول خدا محرابى ساخته شد.

محراب هاى ديگرى نيز كه محلّ نماز برخى خلفا بوده در مسجد ساخته شده است.

ستون هاى مسجد

2- ستون توبه:

اين ستون را «استوانه ابولبابه» نيز ناميده اند. چه اينكه ابولبابه، پس از كارى كه به سود يهوديان بنى قريظه از او سر زد، تحت فشار وجدان قرار گرفت و به منظور توبه و تنبيه خويش، خود را به ستون بست و افزون بر ده شبانه روز بر آن حال باقى ماند و تنها در اوقات نماز و هنگام قضاى حاجت دخترش او را از ستون مى گشود. تا اينكه بر پيامبر خدا صلى الله عليه و آله در مورد پذيرش توبه ابولبابه وحى نازل شد، آن حضرت به مسجد آمد و او را از ستون باز كرد.

نماز و توبه در كنار اين ستون فضيلت دارد.

3- ستون وفود:

يكى از كارهاى روزانه رسول خدا صلى الله عليه و آله ملاقات با سران قبايل بود. محلّ اين ملاقاتها در كنار ستونى از ستون هاى مسجد بود كه بعدها به نام اسطوانة الوفود معروف شد و اكنون نيز به همين نام شناخته مى شود.

6- ستون تهجّد:

در روايت است كه پيامبر خدا صلى الله عليه و آله شب هنگام كه مردم، مسجد را به سوى خانه هايشان ترك مى كردند، حصيرى در كنار اين ستون مى گستراند و به تهجّد و نماز شب مى پرداخت و به همين مناسبت به اين اسم معروف شد.

8- ستون مخلّقه:

رسول خدا صلى الله عليه و آله در آغاز بر تنه درخت خرمايى تكيه مى كرد و خطبه مى خواند. نوشته اند زمانى كه براى آن حضرت منبر ساخته شد از اين درخت ناله اى برخاست شبيه ناله شتر ماده اى كه از بچه خود جدا شود و از اين رو، اين ستون را، ستون حنّانه ناميده اند.

ستون مخلقه در محلّ همان تنه نخل نصب شده است و از آنجا كه با خَلُوق خوشبو و معطّر مى شده، ستون مخلّقه ناميده شده است.

درهاى نخستين مسجد

3- باب السلام:

اين در نيز در ديوار غربى مسجد قرار دارد و از زمان بناى نخستين مسجد وجود داشته است.

مناره هاى مسجد

زمانى كه وليد مسجد را توسعه داد، چهار مناره بر چهار گوشه مسجدالنبى ساخت، اين مناره ها در گذر زمان جاى خود را به مناره هاى بزرگتر و محكم ترى داده و مناره هاى جديدى نيز براى مسجد ساخته شد.

چهار مناره اصلى مسجد عبارتند از: مناره هاى سليمانيه و مجيديه كه در دو سوى ضلع شمالى قرار گرفته و مناره هاى قايتباى و باب السلام كه در دو سوى ضلع جنوبى (قبله) واقع شده اند. در حال حاضر مناره هاى ديگرى نيز بر مسجد افزوده شده و تعداد آنها به ده رسيده است.

زيارت حضرت رسول صلى الله عليه و آله

هرگاه به مدينةالرّسول وارد شدى، پس از غسل زيارت وخواندن اذن دخول از درِ جبرئيل داخل شو، ومُقدّم دار پاى راست را، پس صدمرتبه اللَّهُ اكْبَرُ بگو. آنگاه دو ركعت نماز تحيّت مسجد بگزار و به سمت حجره شريفه حركت كن و در آنجا بايست وبگو:

«السَّلامُ عَلَيْكَ يارَسُولَ اللَّهِ، السَّلامُ عَلَيْكَ يا نَبِىَّ اللَّهِ، السَّلامُ عَلَيْكَ يا مُحَمَّدَبْنَ عَبْدِاللَّهِ، السَّلامُ عَلَيْكَ يا خاتَمَ النَّبِيّينَ، اشْهَدُ انَّكَ قَدْ بَلَّغْتَ الِرّسالَةَ، وَ اقَمْتَ الصَّلاةَ، وَ آتَيْتَ الزَّكاةَ، وَ امَرْتَ بِالْمَعْرُوفِ، وَ نَهَيْتَ عَنِ الْمُنْكَرِ، وَ عَبَدْتَ اللَّهَ مُخْلِصاً حَتّى اتيكَ الْيَقِينُ، فَصَلَواتُ اللَّهِ عَلَيْكَ وَ رَحْمَتُهُ وَ عَلى اهْلِ بَيْتِكَ الطَّاهِرِينَ».

پس رو به قبله بايست به گونه اى كه دوش چپ به جانب قبر باشد، و دوش راست به جانب منبر، و بگو:

«اشْهَدُ انْ لا الهَ الَّا اللَّهُ وَ حْدَهُ لا شَرِيكَ لَهُ،